گروه چیست؟ و چه باید کرد؟

گروه ظرفی است برای شکوفایی استعدادها و توانمندی ها تا سرگروه ضمن ارتباط با اعضا آنان در عرصه های مختلف به سوی رشد و بالندگی یاری نماید.

سیر برنامه های گروه چیست؟

 آنچه در گروه اتفاق می افتد عبارت است از ایجاد جزم نسبت به موضوعات یعنی ارائه شناخت و تشخیص درست نسبت به  مؤلفه های تربیتی و سپس تعمیق این شناخت و رساندن آن به باورهای قلبی. در مرحله دوم سرگروه باید مقدمات عمل یعنی عزم بر آن فعل را در فرد ایجاد نماید و با بوجود آوردن انگیزه، تقویت آن و تبدیل به اراده وی را به سمت عمل رهنمون سازد.

نظارت بر حسن عملکرد و رفتارهای اعضاء و تبدیل رفتارهای صحیح به ملکه از دیگر ثمرات و فواید تشکیل حلقه تربیتی است.

برای تحقق سیر تربیتی و تبدیل علم به عمل می توان از ابزاری مانند جلسات گروهی، مشاوره فردی، فعالیت، نظارت و از ابزارهای مختلف تربیتی مانند: تشویق، تذکر، تعلیق و ... در عرصه هایی که معین شده و به تفصیل خواهد آمد استفاده گردد

بخش اول: ساختار جلسات حلقه‌های تربیتی

تشکیل جلسات حلقه‌ها و اداره آن از ساختار مشخصی پیروی کرده که در این‌جا به اختصار به آن اشاره خواهد شد.

نکته مهم: الگو و ساختاری که در ادامه بیان خواهد شد، برنامه استاندارد یک حلقه تربیتی است. بدیهی است حلقه‌های مختلف، متناسب با زمان تشکیل خود، دارای اقتضائات خاص و نیازهای ویژه می‌باشند. لذا لازم است سرگروه‌ها متناسب با شرایط موجود، در جهت رسیدن به استانداردهای مورد نظر به صورت مرحله‌ای و در برنامه زمان‌بندی شده، تلاش نمایند. پس از پایان مرحله جذب و ورود به مرحله تثبیت، رعایت کلیه استانداردهای ارائه شده، لازم خواهد بود.

نکته اساسی، تربیتی بودن و اثربخشی جلسات است که لازم است به آن توجه ویژه شود. قالب ارائه شده، بهترین قالب برای اداره جلسات حلقه‌های تربیتی است. حلقه‌های تربیتی، محل رشد افراد است؛ لذا تمامی این برنامه‌ها به منظور فراهم نمودن زمینه‌های رشد متربیان برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری شده‌اند.

کلیه فعالیت‌های مرتبط با ساختار حلقه‌های تربیتی در دو بخش تقسیم می‌شود:

الف) مقدمات جلسه   

ب) اداره جلسه

الف) مقدمات جلسه:

مقدمات جلسه شامل کلیه فعالیت‌هایی می‌شود که لازم است به منظور تشکیل جلسه حلقه‌ها صورت پذیرد.

1 . سطح بندی حلقه‌ها:

لازم است قبل از شروع جلسه سطح‌بندی بین اعضا صورت گرفته و اعضا متناسب با سطح‌بندی انجام شده در جلسات حلقه‌ها شرکت نمایند. سطح‌بندی براساس ملاک‌های زیر انجام می‌شود:

- جنسیت

- سن

- تحصیلات

- قشر سازمانی

- فرهنگ اجتماعی و منطقه محل سکونت

شرح و تفصیل هر یک از ملاک‌های فوق در جزوه مراحل تربیت (تثبیت) آمده است.

2 . نام‌گذاری حلقه:

هر یک از حلقه‌های تربیتی با نام یکی از شهدای پایگاه، مسجد، محله، شهر، سازمان یا ... نام‌گذاری شده و سرگروه سعی می‌کند با کمک اعضای حلقه در جهت شناخت و معرفی آن شهید تلاش نماید. نام‌گذاری حلقه‌ها با اسامی شهداء موجب ایجاد انس و الفت اعضا با شهداء و تغییر در رفتار و کردار آنان و همچنین ایجاد جو معنوی مطلوب و اثربخش در حلقه و تعظیم شعائر و ارزش‌های اسلامی و انقلابی می‌گردد. همچنین سرگروه می‌تواند بهره‌های دیگری نیز، از این نام‌گذاری به‌عمل‌آورد؛ مانند الگودهی و معرفی اسوه‌های اسلام و انقلاب جهت رشد و تعالی افراد.

3 . تعیین زمان تشکیل جلسات حلقه:

بهترین زمان برای تشکیل حلقه‌های تربیتی، قبل یا بعد از نماز مغرب و عشاء خواهد بود.

لازم است زمان تعیین شده مصادف با یک نوبت نماز جماعت باشد.

نکته: انس و الفت با نماز جماعت و مسجد در پیشرفت تربیتی و معرفتی افراد بسیار مؤثر است و فوائد و ثمرات معنوی زیادی برای افراد دارد. مسجد خانه خداست که تأثیرات مستقیم معنوی آن و عبادت با پروردگار در روح و جسم افراد کاملاً مشهود است.

تعداد جلسات حلقه‌ها در هفته می‌تواند متناسب با استقبال و شرایط متربیان، یک، دو، سه یا بیشتر توسط سرگروه و با مشورت مربی تعیین گردد.

نکته: حلقه‌ها به تناسب تعداد جلسات در هفته به سه دسته (عادی،‌ فعال و ویژه) تقسیم می‌شوند.

4 . مدت برگزاری جلسات:

مدت جلسات، متناسب با شرایط موجود و با مشورت مربی تعیین می‌گردد؛ اما لازم است این مدت بین یک تا یک ساعت و نیم تعیین گردد.

این مدت متناسب با برنامه‌های ثابت و متغیر جلسه تنظیم و برنامه‌ریزی می‌شود.

5 . مکان تشکیل جلسات:

مکان برگزاری جلسات برای برادران و خواهران در مسجد خواهد بود. اما با توجه به شرایط موجود، جلسات حلقه‌های تربیتی خواهران در حسینیه یا پایگاه نیز برگزار می‌گردد.

6 . نیازسنجی تربیتی:

تعیین حدود و استعدادهای رشد تربیتی افراد به منظور برنامه‌ریزی جهت تربیت آنها ضروری بوده و با انجام استعدادسنجی، نقطه شروع تربیت فرد مشخص می‌گردد. همان‌طور که وقتی باغبان قصد دارد نهالی را پرورش دهد، لازم است ابتدا شرایط و ویژگی‌های خاص آن نهال را بداند و براساس آن پرورش نهال را آغاز کند؛ در امر تربیت نیز لازم است حدود و توان افراد سنجیده شده و بر اساس توان و استعداد فرد، رشد تربیتی وی توسط سرگروه صورت پذیرد.

در انجام نیازسنجی باید نیازهای واقعی فرد شناسایی شده و تنها به نظرسنجی اکتفا نشود. مثلاً یک بیمار به غذایی علاقه دارد که برای وی ضرر دارد؛ اما پزشک دارویی برای وی تجویز می‌کند که به ذائقه فرد سازگاری ندارد. البته همیشه نتیجه نیازسنجی با نظرسنجی متفاوت نبوده و در مواردی نیز با هم مشترک خواهند بود. نیازهای تربیتی گاهی فردی بوده و گاهی جمعی و گروهی است که برنامه ها و جلسات را ساماندهی می بخشد.